Istnieje wiele różnych form zabezpieczenia wierzytelności. Do najpopularniejszych rozwiązań należy sporządzenie weksla, ustanowienie hipoteki, zastawu lub zastawu rejestrowego. Jedną z możliwości jest również poręczenie. O nim w dzisiejszym wpisie.

Poręczenie jest umową zawartą pomiędzy poręczycielem a wierzycielem innej osoby, na podstawie której poręczyciel zobowiązuje się do wykonania zobowiązania, gdy właściwy dłużnik tego nie zrobi. Obok wierzyciela i dłużnika, między którymi istnieje zobowiązanie do spełnienia świadczenia, występuje więc dodatkowo poręczyciel, który też zobowiązuje się do realizacji tego zobowiązania. W ten sposób wierzyciel uzyskuje więc dodatkową osobę, od której może domagać się wykonania zobowiązania (najczęściej zapłaty wierzycielowi określonej sumy pieniężnej), co poprawia jego sytuację. Z zasady bowiem, poręczyciel odpowiada jak współdłużnik solidarny. Oznacza to, że w sytuacji braku wykonania zobowiązania, wierzyciel może dochodzić należności w całości, od dłużnika oraz poręczyciela lub od jednego z nich, według swego uznania. Jeżeli więc poręczyciel będzie znajdował się w lepszej sytuacji materialnej, może się zdarzyć, że tylko on będzie pozwany i będzie musiał zapłacić całą należność.

Oświadczenie poręczyciela wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa może określać zakres zobowiązania poręczyciela (np. kwotę do której będzie on odpowiadał lub termin, przez który utrzymuje się poręczenie). Najczęściej jednak brak jest takich unormowań i wówczas poręczyciel odpowiada w takim zakresie jak dłużnik. Co ciekawe, dla swojej ważności umowa poręczenia nie wymaga ani wiedzy, ani zgody dłużnika, choć najczęściej wie on oczywiście o poręczycielu i sam proponuje taki sposób zabezpieczenia (np. przy braniu pożyczki).

W sytuacji, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, do którego jest zobowiązany, wierzyciel powinien powiadomić o tym poręczyciela. Warto wiedzieć, że poręczyciel może podnieść w swojej obronie wszystkie zarzuty, który przysługują dłużnikowi względem wierzyciela (np. przedawnienie roszczenia), a nawet dokonać potrącenia ich wzajemnych wierzytelności. Gdy wierzyciel dochodzi zaspokojenia od poręczyciela, ten ostatni powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika, wzywając go do wzięcia udziału w sprawie sądowej. Należy również pamiętać, że poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. W przeciwnym wypadku, gdyby zobowiązanie wykonał niezależnie od niego również dłużnik, poręczyciel może nie uzyskać zwrotu tego co świadczył.

W zakresie wzajemnych rozliczeń między poręczycielem a dłużnikiem, w pierwszej kolejności rozstrzygająca jest treść umowy zawartej między nimi. Określać może ona zasady zwrotu poręczycielowi świadczenia, które ten spełnił względem wierzyciela. W przypadku braku takiej umowy – co jest najczęstszą sytuacją – zastosowanie znajduje ogólna reguła, stosownie do której poręczyciel spełniając dług innej osoby, wstępuje w prawa wierzyciela. Innymi słowy, może domagać się od dłużnika, wykonanego przez siebie świadczenia w pełnym zakresie.

Na koniec warto zwrócić uwagę, że powinniśmy unikać poręczania za osobę, której sytuacja materialna jest kiepska, gdyż narażamy się na to, że wierzyciel należność wyegzekwuje od nas, a my sami nie będziemy w stanie później odzyskać długu, za który poręczyliśmy. Czy zdarzyło się Państwu występować jako poręczyciel przy umowie?

adw. Artur Piwowarczyk

Podstawa prawna: art. 876 – 887 KC, art. 518 § 1 pkt 1) KC